Author Archives: Einar H. Guðmundsson

Stjarneðlisfræði og heimsfræði á Íslandi 2: Tímabilið 1780-1870 (c) Þyngdarfræði Newtons

Posted on: 17. október, 2020 by Einar H. Guðmundsson

Yfirlit um greinaflokkin Enginn raunvísindamaður hefur fengið jafn mikla umfjöllun í rituðu máli og Newton, nema ef vera skyldi Einstein. Fyrir utan sívaxandi fjölda bóka og nær óteljandi greinar um þennan fyrsta „nútíma“ stjarneðlisfræðing, ævi hans og vísindaafrek, persónuleika, rannsóknir … Continue reading →

Posted in Átjánda öldin, Eðlisfræði, Nítjánda öld, Stjörnufræði

Stjarneðlisfræði og heimsfræði á Íslandi 2: Tímabilið 1780-1870 (b) Stjarneðlisfræði fyrir daga Newtons

Posted on: 30. ágúst, 2020 by Einar H. Guðmundsson

Yfirlit um greinaflokkinn Margir sagnfræðingar vilja rekja upphaf nútíma stjarneðlisfræði til miðbiks nítjándu aldar, þegar ný tækni, byggð á eðlisfræði og efnafræði, var tekin í notkun við rannsóknir á fyrirbærum stjörnuhiminsins. Hér er fyrst og fremst átt við hinar mikilvægu … Continue reading →

Posted in Átjánda öldin, Eðlisfræði, Nítjánda öldin, Sautjánda öld, Stærðfræði, Stjörnufræði

Stjarneðlisfræði og heimsfræði á Íslandi 2: Tímabilið 1780-1870 (a) Skólahald – alþýðufræðsla – tíðarandi

Posted on: 23. júlí, 2020 by Einar H. Guðmundsson

Yfirlit um greinaflokkinn Eins og getið er um í inngangsorðum, hófst  alþýðufræðsla í raunvísindum og tækni hér á landi með útgáfu íslenskra upplýsingarmanna á Ritum þess (konunglega) íslenska Lærdómslistafélags í Kaupmannahöfn á árunum upp úr 1780. Þegar félagsritin gáfu upp … Continue reading →

Posted in Átjánda öldin, Eðlisfræði, Nítjánda öld, Stjörnufræði

Stjarneðlisfræði og heimsfræði: Úrval alþýðurita á íslensku 1780-1960

Posted on: 15. júlí, 2020 by Einar H. Guðmundsson

Þessi skrá er enn í vinnslu og verður uppfærð eftir þörfum   I. Tímabilið 1780-1870 Büsching, A.F., 1782: Um himininn og Um jørdina. Fyrstu tveir kaflarnir í Undirvisan í Náttúruhistoriunni fyrir þá, sem annathvert alz eckert edr lítit vita af … Continue reading →

Posted in Eðlisfræði, Stjörnufræði

Sólstöðuhátíð til minningar um Stjörnu-Odda

Posted on: 12. júlí, 2020 by Einar H. Guðmundsson

Laugardaginn 20. júní 2020 var haldin hátíð  í Þingeyjarsveit  til minningar um spekinginn Stjörnu-Odda, sem þar var uppi í kringum 1100.  Stjarnvísindafélag Íslands reisti honum fallegan minnisvarða að Grenjaðarstað  og í kjölfarið var  haldið málþing í Ýdölum um  þennan forna … Continue reading →

Posted in Miðaldir, Stjörnufræði

Stjarneðlisfræði og heimsfræði: Valdar erlendar heimildir og ítarefni um söguna, einkum frá dögum Newtons til okkar tíma

Posted on: 1. júlí, 2020 by Einar H. Guðmundsson

Listinn er enn í vinnslu og verður uppfærður eftir þörfum   A AIP-vefsíða: Cosmic Journey: A History of Scientific Cosmology. E. J. Aiton, 1972: The Vortex Theory of Planetary Motions. B M. Bartusiak, 2004: Archives of the Universe. R. P. … Continue reading →

Posted in Eðlisfræði, Stjörnufræði

Stjarneðlisfræði og heimsfræði á Íslandi 1: Inngangur

Posted on: 8. mars, 2020 by Einar H. Guðmundsson

Yfirlit um greinaflokkinn Þessi bloggfærsla er hugsuð sem inngangur og kynning á fyrirhugaðri röð yfirlitsgreina um sögu stjarneðlisfræði og  heimsfræði á Íslandi á tímabilinu frá upplýsingaröld til geimaldar. Ætlunin er að taka efnið fyrir í afmörkuðum skömmtum og réttri tímaröð … Continue reading →

Posted in Eðlisfræði, Stjörnufræði

Magnús Arason landmælingamaður

Posted on: 26. nóvember, 2019 by Einar H. Guðmundsson

Þetta yfirlit var upphaflega birt í desember 2017 sem hluti af færslunni Rit eftir Íslendinga á lærdómsöld: Stærðfræðilegar lærdómslistir. . Stærðfræðilega lærdómsmannsins og latínuskáldsins Magnúsar Arasonar er nú einkum minnst sem fyrsta íslenska landmælingamannsins. Eftir nám og störf í Kaupmannahöfn … Continue reading →

Posted in Átjánda öldin, Stærðfræði, Stjörnufræði

Eðlisfræði Fischers, fyrsta eðlisfræðibókin sem kom út á íslensku

Posted on: 25. nóvember, 2019 by Einar H. Guðmundsson

Viðbót, 5. maí 2021: Eðlisfræði Fischers er nú komin á vefinn: J. G. Fischer, 1852: Eðlisfræði. Þetta stutta yfirlit var upphaflega birt í september 2019 sem hluti af færslunni H. C. Örsted, bein og óbein áhrif hans á Íslendinga og … Continue reading →

Posted in Eðlisfræði, Nítjánda öldin

Afstæðiskenningar Einsteins og grein Þorkels Þorkelssonar um tilraunir til að sannreyna þær

Posted on: 19. nóvember, 2019 by Einar H. Guðmundsson

Þetta yfirlit var upphaflega birt í júní 2019 sem hluti af færslu um Þorkel Þorkelsson eðlisfræðing (1876-1961).   Afstæðiskenningar Einsteins Takmarkaða kenningin Einstein birti fyrstu greinar sínar um takmörkuðu afstæðiskenninguna árið 1905. Það ár hefur stundum verið kallað kraftaverkaárið, því … Continue reading →

Posted in Eðlisfræði, Stærðfræði, Stjörnufræði, Tuttugasta öldin